PHÂN TÍCH BÀI HÁT TIỂU YÊU HÁT

 

Phần hát khi gặp Tương Liễu	Phần hát cho Cảnh nghe
君若水上风 妾似风中莲 相见相思 相见相思 君若天上云 妾似云中月 相恋相惜 相恋相惜 君若山中树 妾似树上藤 相伴相依 相伴相依 君若天上鸟 妾似水中鱼 相忘相忆 相忘相忆	君若水上风 妾似风中莲 相见相思 相见相思 君若天上云 妾似云中月 相恋相惜 相恋相惜 君若山中树 妾似树上藤 相伴相依 相伴相依 缘何世间有悲欢 缘何人生有聚散 唯愿与君 长相守、不分离 长相守、不分离 长相守、不分离
Phần dịch nhà xuất bản:   Chàng là gió thoảng mặt hồ, Thiếp là sen nở bên bờ, gió lay. Gặp nhau tuy chỉ thoáng mây, Nhưng lòng thương mến kiếp này đã trao. Chàng là mây trắng trên cao, Thiếp là trăng tỏ nép vào mây kia. Yêu nhau thề chẳng xa lìa, Sắt son gắn bó, sẻ chia ngọt bùi. Chàng là cây lớn ngất trời, Dây leo là thiếp, trọn đời quấn quanh. Sánh đôi như lá với cành, Tựa nương thư thể môi răng cận kề. Nhân gian vui lắm, buồn ghê, Đời người tan hợp, chốn về nơi đâu? Nguyện cùng chàng mãi bên nhau, Không rời xa, mãi bên nhau, không rời…	Phần dịch nhà xuất bản:   Chàng là gió thoảng mặt hồ, Thiếp là sen nở bên bờ, gió lay. Gặp nhau tuy chỉ thoáng mây, Nhưng lòng thương mến kiếp này đã trao. Chàng là mây trắng trên cao, Thiếp là trăng tỏ nép vào mây kia. Yêu nhau thề chẳng xa lìa, Sắt son gắn bó, sẻ chia ngọt bùi. Chàng là cây lớn ngất trời, Dây leo là thiếp, trọn đời quấn quanh. Sánh đôi như lá với cành. Tựa nương như thể môi răng cận kề. Nhân gian vui lắm, buồn ghê, Đời người tan hợp, chốn về nơi đâu? Nguyện cùng chàng mãi bên nhau, Không rời xa, mãi bên nhau, không rời..

Ngay phần mở đầu là bài hát Tiểu Yêu hát cho Tương Liễu nghe

Trong phần mở đầu Trường Tương Tư ở bản cũ, phần lời dẫn được Đồng Hoa thể hiện bằng bài hát mà tiểu Yêu hát khi lần đầu gặp Tương Liễu. Tuy nhiên ở bản dịch của nhà xuất bản tại Việt Nam lại dùng chung với phần lời bài hát khi tiểu Yêu hát cho Cảnh nghe.

Nếu chỉ đọc lướt qua, hiểu không sâu về lối hành văn của Đồng Hoa và những ý tứ sâu xa thì rất dễ bỏ qua chi tiết nhỏ này.

Vì sao mình nói như vậy là bởi vì bài hát hát 2 lần khác nhau, cho 2 đối tượng khác nhau nghe nhưng lời vì sao lại có sự thay đổi? Nếu chỉ đơn giản là dệt hoa trên gấm, làm màu làm mè thì tác giả đã không cần phải cất công đổi  đoạn cuối của bài hát như vậy.

Chương 2 tập 1 bản cũ, tiểu Yêu lần đầu gặp Tương Liễu là lúc hát dụ Phi Phi ra, lúc này Tương Liễu và Mao Cầu không biết đã ở đó lúc nào từ bao giờ, tác giả không khai thác góc nhìn của Tương Liễu, nhưng dựa vào việc những lần hẹn hò của cả hai đều liên quan tới sông nước, Tương Liễu là yêu quái biển nên khả năng nơi con sông Tiểu Yêu tắm dụ Phi Phi là nơi thư giãn yêu thích của hắn.

Lúc này Tiểu Lục hát

君若水上风

Quân nếu như là gió trên mặt nước

妾似风中莲

Thiếp sẽ coi mình như sen trong gió

相见相思

Gặp gỡ, tương tư

相见相思

Gặp gỡ, tương tư

君若天上云

Quân nếu là mây trên bầu trời

妾似云中月

Thiếp nguyện là trăng trong mây

相恋相惜

Thương mến nhau, luyến tiếc nhau

相恋相惜

Thương mến nhau, luyến tiếc nhau

君若山中树

Quân nếu như là cây cao trên núi

妾似树上藤

Thiếp sẽ là dây bụi quấn quít bám vào cây

相伴相依

Bầu bạn với nhau, dựa dẫm vào nhau

相伴相依

Bầu bạn với nhau, dựa dẫm vào nhau

Nguyên đoạn trên về nghĩa của câu thì giống với phần hát của tiểu Yêu khi hát cho Cảnh nghe. Tuy nhiên đoạn tiếp theo trong bài lại là như sau:

君若天上鸟

Quân giống như chim trên trời

妾似水中鱼

Thiếp như cá dưới nước

Nếu mọi người xem phần dịch nghĩa có thể nhìn thấy, đoạn đầu “quân” là gì thì “thiếp” cũng sẽ làm thứ gì đó tương xứng, nếu quân là gió, ta là sen trong gió, nếu quân là mây, ta sẽ trăng trong mây, nếu quân là cây cao bóng cả, ta sẽ là cây bụi quấn quanh. Điều này cho thấy sự quấn quít bên nhau của “quân” và “thiếp”.

Hình tượng “quân” và “thiếp” trải qua quá trình tương kiến (gặp gỡ nhau), tương tư (nhớ nhung nhau), tương luyến (mến nhau), tương tích (bịn rịn, nuối tiếc nhau), tương ban (bầu bạn với nhau), tương y (dựa dẫm vào nhau).

Quân và thiếp như Tiểu Yêu và Cảnh, Tiểu Yêu và Liễu đều cùng trải qua gặp gỡ, nhớ nhung, cảm mến, nuối tiếc, bầu bạn, dựa dẫm vào nhau.

Thế nhưng kết quả của 2 đoạn hát cuối lại khác.

Phía Liễu Yêu: Quân như chim trên bầu trời, thiếp như cá dưới nước. Hình ảnh đối nghịch đã không còn mối liên kết, 1 người trên trời, 1 người dưới nước. Để rồi hát tiếp khúc hát

相忘相忆 – Tương vong, tương ức

Quên nhau, nhớ nhau (dạng nỗi nhớ chôn sâu trong tim)

相忘相忆

Quên nhau, nhớ nhau (dạng nỗi nhớ chôn sâu trong tim)

Ý tứ của câu văn thể hiện rất rõ mối quan hệ của cả hai, cũng nói rõ cả hai cũng quên nhau, nhưng đều chôn giấu nỗi nhớ trong tim mình.

Phía Cảnh Yêu: Đoạn kết của phía Cảnh Yêu thay vì là chim trên trời, cá dưới nước như Liễu Yêu, thì Đồng Hoa lại thay đổi hình ảnh bằng câu hát bắt đầu từ chương 3 tập 2 bộ cũ:

缘何世间有悲欢

Duyên cớ gì thế gian có bi thương hỉ lạc

缘何人生有聚散

Duyên cớ gì đời người có hợp có tan

唯愿与君 - Chỉ mong ước cùng quân

长相守、不分离 – Trường tương thủ, bất phân ly

Ở bên nhau dài lâu, không chia lìa

长相守、不分离

Ở bên nhau dài lâu, không chia lìa

长相守、不分离

Ở bên nhau dài lâu, không chia lìa

Qua câu hát có thể thấy được, thiếp hỏi cuộc đời vì sao có vui có buồn có hợp có tan, từ đó mới mong muốn cùng “quân” ở bên nhau, không muốn chia lìa. Hình ảnh người “thiếp” nhìn thấu hồng trần nên nếu được hỏi có muốn cùng “quân” ở bên nhau hay không thì “thiếp” muốn ở bên nhau.

Đây là câu trả lời của Tiểu Yêu với Cảnh, cũng như phác họa tình cảm của Tiểu Yêu và Liễu qua những con chữ ngắn gọn đầy ý cảnh tình thơ.

Tiểu Yêu cả một đời chỉ mong  có cuộc sống yên ổn không bị người đời truy đuổi, chỉ mong có người bầu bạn, có chốn đi về. Những điều đó Tương Liễu không thể cho cô nên chỉ có thể tự tay tác thành cho người mình yêu, cuối cùng đến lúc chết cũng mong cô trọn kiếp bình an, 1 đời an lạc